بررسی اثر دما و فشار بر خصوصیات هیدرولیکی قطره چکان های تنظیم کننده

چکیده در سالهای اخیر آبیاری قطره ای به واسطه ی استفاده موثر از آب و پتانسیل ایده آل در توزیع آب با راندمان بالا مورد توجه فراوان قرار گرفته است.در این رابطه بررسی مشخصه های هیدرولیکی و فنی قطره چکان ها، بخش مهمی از ارزیابی عملکرد و کارایی سیستم قطره ای را به خود اختصاص داده است.بدین منظور در این تحقیق، 9 نوع قطره چکان تنظیم کننده فشار، بر مدل فیزیکی آبیاری قطره ای ساخته شده در آزمایشگاه آب دانشگاه کردستان، مورد آزمون قرار گرفت و اثر 4 دمای مختلف آب شامل 13، 23، 33 و 43 درجه سانتی گراد با فشارهای متفاوت در محدوده صفر تا 2/1 برابر فشار حداکثر، بر قطره چکان ها بررسی شد. آزمایش ها بر اساس استاندارد iso 9261 و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران irisi 6775 انجام شد. ابتدا آزمایش ها در دمای استاندارد 23 درجه سانتی گراد صورت گرفت تا معیارهای ارزیابی کیفی قطره چکان ها شامل ضریب تغییرات ساخت (cv)، درصد خطای اندازه گیری (q_d)، یکنواختی پخش (eu)، ضریب یکنواختی (uc) و ضریب تغییرات دبی (q_var) در کلیه قطره چکان ها به دست آید. سپس جهت بررسی رابطه دبی – فشار و رابطه دبی – درجه حرارت، آزمایش ها در سایر دماها با فشارهای متفاوت ادامه یافت. نتایج این تحقیق عبارتند از: 1- به لحاظ ضریب تغییرات ساخت، 2 مورد b و f در درجه عالی، 3 مدل b، c و g متوسط و 2 قطره-چکان d و e در درجه مرز متوسط و ضعیف قرار گرفتند و در نهایت 2 مورد m و n غیر قابل استفاده بودند. 2- از نظر نسبت تفاوت دبی اندازه گیری شده با دبی اسمی، از قطره چکان های مورد آزمایش 3 مورد b، f و m از نظر کارایی خوب، قطره چکان های نوع c، e و g متوسط و 3 مدل a، d و n غیر قابل قبول بودند. 3- در مورد یکنواختی پخش آب، 4 مورد b، c، f و g در درجه عالی، 3 مورد a، d و e، خوب و 2 قطره چکان m و n در درجه ضعیف بودند. 4- در رابطه با ضریب کریستیان سن، تمامی قطره چکان های a، b، c، d، e، f و g از uc بیش از 70 درصد برخوردار بودند و تغییرات دبی آنها از توزیع نرمال پیروی می کند. اما 2 مورد m و n در دامنه مورد قبول نبودند. 5- از نظر میزان ضریب تغییرات دبی در قطره چکان ها (q_var )، تغییرات دبی در قطره چکان های نوع b، c و f قابل قبول و در بقیه قطره چکان ها غیر قابل قبول بود. 6- با توجه به تمامی معیارهای کیفیت تولید و یکنواختی پخش قطره چکان های b، c و f که بر اساس ضریب تغییرات ساخت در طبقه خوب و عالی قرار می گیرند و همچنین q_var آنها کمتر از 20 درصد و در درجه قابل قبول می باشد، به عنوان قطره چکان های برتر معرفی می شوند. 7- رابطه دبی - فشار برای انواع قطره چکان ها در دماهای مورد آزمایش (13، 23، 33 و 43) به دست آمد. در تمامی دماهای ذکر شده هیچ قطره چکانی x بیشتر از 2/0 نداشت و همگی از نوع قطره چکان های تنظیم کننده فشار بودند. 8- اثر دما روی دبی قطره چکان های a، b، c، d، e و g غیر معنی دار و روی قطره چکان های f، m و n در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار بوده و با افزایش دما میزان دبی قطره چکان های مذکور افزایش یافته بود. 9- در مرحله اول آزمایشات، قطره چکان-های b، c و f از لحاظ کیفیت تولید و یکنواختی ساخت به عنوان قطره چکان های قابل قبول و برتر معرفی شدند. در مرحله دوم آزمایشات اثر دما روی قطره چکان f معنی دار شد. لذا از بین قطره چکان های تنظیم کننده فشار مورد آزمایش، در دامنه آزمایشات انجام شده و به استناد استانداردهای مورد استفاده، نهایتاً قطره چکان b و c به عنوان قطره چکان های مطلوب و برتر معرفی می شوند. واژگان کلیدی: قطره چکان تنظیم کننده فشار، ضریب تغییرات ساخت، یکنواختی پخش، ضریب یکنواختی، ضریب تغییرات دبی، دمای آب، رابطه دبی - فشار